Iedereen voelt zich wel eens angstig. Bij de één breekt het zweet uit wanneer hij een presentatie mag geven voor een volle zaal, de ander krijgt spontaan een verhoogde hartslag wanneer hij zich op de rand van een berg begeeft. En anderen ervaren een angstreactie tijdens een spannende spooktocht in een donker bos. Dit zijn allemaal voorbeelden van situaties waarbij ons lichaam reageert op een gevaar dat aanwezig is. Een deel van de mensen ervaart echter ook angst zonder dat er een realistische dreiging is. Dan spreken we van een angststoornis (zie ook het kader hieronder).
Lifelines gegevens van volwassenen gebruikt
Uit eerder onderzoek is gebleken dat delen van de hersenen minder goed functioneren bij mensen met een angststoornis. Men dacht dat vooral de zogeheten executieve functies van het brein (zie kader hieronder) minder goed functioneren bij mensen met een angststoornis. In dit nieuwe onderzoek hebben de onderzoekers de executieve functies vergeleken tussen mensen met verschillende angststoornissen en depressie. Hiervoor hebben de onderzoekers gebruik gemaakt van de data van ruim 82.360 volwassen Lifelines-deelnemers.
Dit nieuwe onderzoek bevestigd dat de executieve functies minder functioneren bij mensen met een angststoornis of een depressieve stoornis in vergelijking tot gezonde mensen. Of angst ook direct invloed heeft op je executief functioneren kunnen de onderzoekers nog niet zeggen. Wel bleek uit dit onderzoek dat mensen die zowel een angststoornis als een depressieve stoornis hebben het meeste last van een verslechterd executief functioneren hebben. En van de mensen die alleen een angststoornis hebben, scoorden de mensen met pleinvrees het laagst op de executieve functies.
Toekomst
“We onderzochten of verschillende soorten angststoornissen een verband hadden met verminder executief functioneren. Van alle onderzochte angststoornissen had pleinvrees een verband met verminderd executief functioneren”, geeft onderzoekster Marij Zuidersma aan. “Maar we weten nog niet wat de oorzaak en het gevolg is. Zorgt de pleinvrees zelf voor een verminderd executief functioneren? Of heb je bij verslechterd executief functioneren, bijvoorbeeld door subtiele veranderingen in onze hersenen, juist meer kans op pleinvrees? Dat zijn interessante vragen die we graag nog verder willen onderzoeken.” Op de vraag of angst invloed heeft op het functioneren van onze hersenen geven de onderzoekers aan: “Angst heeft zeker invloed op het functioneren van onze hersenen. Wanneer je angst ervaart, volgt een angstreactie. Bepaalde gebieden van je hersenen worden actief en hierdoor ga je bijvoorbeeld zweten en gaat je hartslag omhoog. Of angst ook een directe oorzaak is van verminderd executief functioneren kunnen we nog niet zeggen. Hiervoor is vervolgonderzoek nodig.”
Het wetenschappelijke artikel over dit onderzoek is hier terug te lezen: Anxiety disorders and figural fluency: a measure of executive functioning.
Wat is een angststoornis?
Bij een angststoornis ervaart iemand angst, zonder dat er een realistische dreiging is. Door de angst ervaren mensen symptomen, zoals hartkloppingen, benauwdheid, druk op de borst, duizeligheid, misselijkheid, rusteloosheid of slapeloosheid. Een angststoornis is een vorm van een psychiatrische aandoeningen. Om de angst en de bijbehorende symptomen niet te hoeven ervaren, gaan mensen met een angststoornis vaak bepaalde situaties vermijden. Hierdoor heeft een angststoornis vaak een grote invloed op het dagelijkse leven van de persoon, en soms ook van de partner en familieleden.
Wat zijn executieve functies?
De executieve functies zijn processen die zich in onze hersenen afspelen en die nodig zijn om activiteiten te plannen en te sturen. Zonder deze executieve functies is goed georganiseerd gedrag niet mogelijk. Deze functies zorgen er namelijk voor dat we starten met een taak (initiatief nemen) en dat we die doelgericht en met aandacht kunnen uitvoeren. Als de executieve functies van het brein niet goed functioneren, dan kunnen we ons gedrag niet goed sturen. Hierdoor ontstaat bijvoorbeeld impulsief gedrag.